http://www.scot-reman.ac.uk/wp-content/uploads/2017/05/Standards.jpg

استاندارد ملی به‌صورت استاندارد اجباری و استاندارد تشویقی برای محصولات و خدمات کاربرد دارد موسسه استاندارد ایران مأموریت تدوین و انتشار استاندار ملی محصولات و خدمات و نظارت بر اجرای آن را بر عهده دارد.
در این مطلب، مقدمات موردنیاز و مراحل اخذ استاندارد ملی به‌صورت خلاصه تشریح شده است.

استاندارد (Standard) به معنی نظم و قاعده, قانون و مفاهیم می‌باشد. استانداردهای ملی ویژگی‌های لازم در تولید یک فرآورده یا انجام یک خدمت را مشخص می‌نمایند. استاندارد ملی ایران توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تدوین و منتشر می‌شود.

استاندارد اجباری:

تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان اقلامی که اجرای استاندارد آنها به‌موجب قانون اجباری اعلام‌شده, موظفند محصولات خود را منطبق با استاندارد ملی تولید و عرضه  نمایند.
برخی از محصولات ازجمله محصولات صنایع غذایی استاندارد اجباری دارند و نشان استاندارد بر روی بسته‌بندی این محصولات مشاهده می‌شود

استاندارد تشویقی:

محصولی که مشمول استانداردهای اجباری نباشد, می‌تواند با رعایت استاندارد ملی تولید یا عرضه شود و تولیدکنندگان آن پس از کسب مجوز از موسسه استاندارد, می‌توانند از علامت استاندارد تشویقی استفاده کنند.

مراحل اخذ استاندارد ملی ایران

اخذ استاندارد ملی

قدم ۱ اخذ استاندارد ملی – تکمیل فرم‌های مربوط به اخذ استاندارد ملی

فرم‌های اعلام‌شده از طرف اداره استاندارد، باید توسط سازمان متقاضی اخذ علامت استاندارد ملی، تکمیل شود این فرم‌های شامل اطلاعات عمومی و اطلاعات فنی در خصوص محصولات و خدمات و مجوزهای سازمان متقاضی می‌باشد.

قدم ۲ اخذ استاندارد ملی –  تعیین مسئول کنترل کیفیت

مسئول کنترل کیفیت باید مطابق با شرایط احراز تعیین‌شده از طرف اداره استاندارد، تعیین شود و مشخصات مسئول کنترل کیفیت به همراه مدارک مربوطه به اداره استاندارد اعلام شود.

قدم ۳ اخذ استاندارد ملی-  مجوزهای قانونی

تمامی اطلاعات مربوط به مجوزهای قانونی باید به اداره استاندارد ارائه شود این مجوزها می‌تواند شامل  :
–         آگهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی و آخرین تغییرات آن
–         تصویر پروانه معتبر تأسیس یا مجوز فعالیت
–         ارائه مدارک مبنی بر دارا بودن کد ملی ” ایران کد ” از وزارت بازرگانی

قدم ۴ اخذ استاندارد ملی –  مستندسازی استاندارد ملی

مستندات و فرم‌های موردنیاز جهت استانداردسازی محصولات و خدمات با توجه الزامات استاندارد ملی مربوطه باید در سازمان تدوین شود.
مستندات استانداردسازی محصولات و خدمات براجرای فرآیند تحقق محصولات و خدمات و نحوه کنترل و نظارت برآنها تأکید دارد در مستندسازی استاندارد ملی ایران می‌توان از استاندارد ایزو ۹۰۰۱ نیز کمک گرفت.
در صورتی که سازمان سیستم مدیریت کیفیت ایزو ۹۰۰۱ را استقرار داده و گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ را اخذ نموده است باید تصویر گواهینامه ایزو معتبر بااعتبار از مراجع ملی و بین المللی به اداره استاندارد ارسال شود.

قدم ۵ اخذ استاندارد ملی  –  مستندات مربوط به آزمون محصول یا خدمات

مدارکی مبنی بر وجود آزمایشگاه تخصصی در سازمان متقاضی یا قرارداد یکساله با آزمایشگاه باید به اداره استاندارد ارائه شود.

قدم ۶ اخذ استاندارد ملی – اجرای مستندات  مربوطه

مستندات استاندارد ملی ایران، که در مرحله ۴ تهیه‌شده، در این مرحله اجرا می‌شود. مهم‌ترین مستنداتی که باید اجراء شوند:
–         فرم‌های بازرسی و کنترل کیفیت
–         ثبت نتایج آزمایش محصول یا خدمات
–         کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری
–         نظرسنجی از مشتریان
–         رسیدگی به شکایت مشتری

قدم ۷ اخذ استاندارد ملی – ارزیابی محصول و خدمات

سیستم کنترل کیفیت طرحریزی شده، توسط کارشناس استاندارد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. و نمونه محصولات نیز جهت بررسی به آزمایشگاه مورد تأیید اداره استاندارد ارائه می‌شود.

قدم ۸ اخذ استاندارد ملی – اخذ پروانه کاربرد استاندارد ملی تشویقی یا اجباری

درصورتی‌که تمامی مراحل فوق اجراء شده و نمونه‌های محصول و خدمات در آزمایشگاه مورد تأیید اداره استاندارد، با الزامات مشخص‌شده منطبق باشد، پروانه استاندارد ملی سازمان متقاضی صادر می‌شود.